Lezen is ontzettend fijn. Met een goed boek waan je je in een compleet andere wereld. Je kunt even ontsnappen uit het dagelijks leven. En dat werkt heel ontspannend! Daarnaast kan lezen je aan het denken zetten over grote thema’s of je iets leren over een andere tijd. Zo leerde ik dankzij het boek Little women hoe het leven er voor vrouwen op het Amerikaanse platteland in de 19^de eeuw uit zag en zette het boek De zon is ook een ster mij aan het denken over migratie.

Lezen verveelt ook nooit. Ten eerste omdat er éindeloos veel verschillende boeken zijn. Maar ook omdat er tal van manieren van lezen zijn! Daarmee bedoel ik niet dat je al wandelend of ondersteboven uit het raam hangend kunt lezen. Ik bedoel dat je je op heel veel manieren kunt verdiepen in een boek. Denk aan het zoeken naar de betekenis achter een verhaal, je verdiepen in de tijd dat het geschreven is of het boek kritisch bevragen. Een goed boek geeft uiteraard ook zonder dieper na te denken al veel plezier. Maar het is juist bij zo’n boek dat het loont om er wat dieper in te duiken. Ik geef je hier 4 manieren om dit te doen.

Wat doet die wateraap in het verhaal? (DE METAFOOR)
De eerste manier slaat vooral op hoe je leest. Je hoeft eigenlijk niets meer te doen dan je ogen open te houden en na te denken over wat je leest. In een boek zitten namelijk vaak grote metaforen: wezens, voorwerpen, ruimtes of gebeurtenissen die een symbolische betekenis hebben.Een mooi voorbeeld komt uit het boek De wateraap van Marike Heitman. In het boek gaat een vrouw, Elke, naar een professor om over haar hypothese te praten van de wateraap. Mijn alarmbellen gingen toen rinkelen. Want waarom gaat ze het hebben over die specifieke wateraap? Uiteindelijk begreep ik dat de wateraap een soort tussenvorm is tussen land en water. De hoofdpersoon, Elke, voelt zichzelf ook een beetje een ‘tussenpersoon’. Ze voelt zich nergens thuis en weet niet goed of ze een man of vrouw is. De wateraap is daarmee een prachtige metafoor voor hoe Elke zich voelt. Wil je zelf een metafoor opsporen? Dan is het dus belangrijk om naast de verhaallijn te letten op vaak terugkerende personen, voorwerpen, ruimtes of wezens die op het eerste gezicht random lijken.

Wat wil de schrijver mij vertellen over de maatschappij? (DE CONTEXT)
Je kunt in een boek ook op zoek gaan naar de maatschappelijke context waarin het boek is geschreven. Je kunt nadenken over de tijd waarin het boek zich afspeelt of welk maatschappelijk probleem het boek aanstipt. Het boek Little women speelt zich bijvoorbeeld in een heel andere tijd – en dus context – af dan die waarin we nu leven. Ik las dat de vader meevecht in “de oorlog”. Welke oorlog kan dat geweest zijn en wat betekende deze oorlog voor die tijd? Na wat research ontdekte ik dat dit over de Amerikaanse Burgeroorlog ging. Zo begreep ik vervolgens ook meteen meer over de familie uit het boek en over hun idealen.

Je kunt natuurlijk ook letten op maatschappelijke thema’s. Gaat het boek veel over oorlog, feminisme, ongelijkheid, discriminatie, armoede? Een ander voorbeeld biedt het boek Adres onbekend van Susin Nielsen. Dit boek beschrijft een leven als dakloze. Zo bereikt de schrijfster haar doel: het onder de aandacht brengen van het thema dakloosheid.
Een laatste voorbeeld komt van de schrijver Hanna Bervoets. Vrijwel al haar boeken spelen zich af in de huidige tijd en je ziet dat ze inhaakt op de uitdagingen van nu. Vraag je maar eens af: waarom schrijft ze over een pluizig bolletje waaraan iedereen verslaafd is? Een dat tegen je praat en altijd met je meegaat? Kunnen we bolletje misschien vergelijken met drugs of symboliseert het juist onze telefoonverslaving? Vaak is het antwoord niet eenduidig. En dat maakt het juist spannend.

Wat vinden anderen van dit boek? (RECENSIES)
Vaak als ik een boek heb gelezen dat me echt heeft geraakt of dat ik interessant vond, speur ik het internet af naar recensies. Ik heb natuurlijk al een mening na het lezen, maar ben ook altijd benieuwd naar wat anderen uit het boek hebben gehaald. Vaak ontdek ik door het lezen van recensies diepere lagen in het boek. Ook vind ik het leuk als meningen uiteenlopen. Waarom vindt iemand een boek fantastisch dat ik heel saai vond? Heb ik het anders gelezen of geïnterpreteerd?
Overigens kun je uiteraard ook recensies lezen vóórdat je het boek oppakt. Zo komen er veel boeken op mijn pad waarnaar op andere blogs of websites verwezen werd. Dan zijn recensies gewoon fijne inspiratie voor mijn to read-lijst.

Waarom doet de schrijver dit? (WIJZE VAN VERTELLING)
De laatste manier pas je misschien automatisch wel eens toe. Dit gaat meer over de algemene analyse die je misschien nog kent van de middelbare school. Vragen die ik mezelf daarbij stel zijn bijvoorbeeld: waarom worden delen van het verhaal overgeslagen in de vertelling? Waarom kijken we plots door de ogen van de partner? Waarom heeft de schrijver gekozen voor een ik-perspectief? Wat doet die flashback daar? Deze WAT en WAAROM vragen helpen je meer grip te krijgen op wat de schrijver je wil laten zien vertellen. Dit gaat allemaal over de wijze van vertelling.

Lees dieper – de PRAKTISCHE TIP
Mijn praktische tip om dieper te lezen volgt nu: schrijf een paar vragen die voor jou interessant zijn op een boekenlegger, zodat je ze altijd bij de hand hebt. Zo triggeren ze (zelfs onbewust) je brein om naar de antwoorden te zoeken.

En wil je even liever lezen zonder het boek onder een vergrootglas te leggen, dan schuif je de vragen gewoon opzij en geniet je weer van het verhaal zoals het tot je komt. Jij bent de lezer en jij mag het boek lezen, precies zoals jij wilt.

Meer lezen over literatuur? Kijk ook eens bij deze posts:

• Poëzie leren lezen
• Waarom je kinderboeken moet lezen
• 6 niet zo voor de hand liggende voordelen aan het leven als boekenwurm