Recensie: Momo en de tijdspaarders – Michael Ende

‘Allereerst doet de vraag zich voor’, begon de grijze heer nu weer, ‘wat je vrienden er eigenlijk aan hebben, dat je er bent. Is het hun ergens van nut? Nee. Helpt het hun vooruit te komen, meer te verdienen, iets van hun leven te maken? Zeker niet. Help je ze bij hun streven tijd te sparen? Integendeel. Je hindert ze bij alles, je bent een blok aan hun been, je verpest hun vooruitgang!


Soms geeft iemand je een tip voor een boek waar je nog heel lang dankbaar voor bent. Een goede vriendin tipte mij dit boek en het bleek een van de beste jeugdboeken ooit te zijn! Maar gek genoeg had ik er dus nog nooit van gehoord.

Het boek gaat over Momo. Momo woont in een klein amfitheater in de stad. Ze krijgt veel vrienden op bezoek vanwege een van haar grootste talenten: luisteren. Door te luisteren lost ze conflicten op tussen haar vrienden. Maar mensen beginnen minder vaak langs te komen. Enkel haar twee grote vrienden Gigi en Beppo ziet ze nog vaak. De reden dat er steeds minder vrienden langskomen is hun drukke leven. Ze “sparen tijd” via een tijdspaarbank en houden er daardoor weinig van over voor dit soort bezoekjes. Maar is het wel zo winstgevend als de tijdspaarbank het doet lijken?


4 lessen die je uit dit boek kunt halen

In Momo en de tijdspaarders zitten heel belangrijke lessen. Het boek is in 1975 geschreven en voorspeldeons huidige drukke bestaan. Veel van de gebeurtenissen uit het boek zijn in de afgelopen jaren steeds meer werkelijkheid geworden. Voor mij zaten er daardoor 4 belangrijke lessen in het boek. Hiervoor gebruik ik zo veel mogelijk voorbeelden uit de eerste hoofdstukken van het boek, om spoilers te voorkomen ;).

Les 1: Economische groei betekent niet altijd dat iedereen erop vooruit gaat 
In het boek leven grijze heren. Zij motiveren mensen om tijd te gaan sparen. Hun slogan is dat het belangrijker is om zo veel mogelijk tijd te sparen dan om tijd ‘uit te geven’. Als ik de parallel trek met geld staan zij voor mij symbool voor de Wolfs of Wall Street. Het zijn vaak de grote ondernemingen die groeien, zodat de kloof tussen de rijke 1% en de rest van de wereld toeneemt. En ook in dit boek is het niet helemaal duidelijk waar de ‘gespaarde tijd’ precies heen gaat en wie hier van profiteert. Zijn dat wel de mensen zelf?

Les 2: Blijf tijd vrij maken voor wie je liefhebt
De enige manier om tijd te sparen is door te bezuinigen. Zo zeggen de grijze heren dat mensen hun tijd niet meer moeten stoppen in vriendschap, maar in werk. En ook tijdens het werken moet er bezuinigd worden. Een babbeltje met de klant zit er niet meer in. Dit doet mij denken aan de zorg en hoe ook hier bezuinigd wordt op tijd. Een verzorger moet tegenwoordig met zo min mogelijk tijd zo veel mogelijk cliënten aflopen. Ook in ons privéleven merk je soms een nadruk op snel snel snel. Maar we mogen de waarde van aandacht voor elkaar niet onderschatten.

Les 3: Leef in het hier en nu
Dit is lastig uit te leggen zonder al te veel weg te geven van het verhaal. Maar kort gezegd heeft het boek me eraan herinnerd om meer aandacht te hebben voor het hier en nu.

Les 4: Je hoeft niet altijd het laatste woord te hebben om iets te bereiken
Zoals ik al beschreef in de korte samenvatting kan Momo heel goed luisteren. Door alleen te luisteren lost ze conflicten op en kan ze mensen op andere gedachten brengen. Dit vind ik prachtig! Vaak lijkt het dat we mensen alleen helpen als we adviezen geven. Of dat we alleen beroemd en geliefd worden als we veel en groots praten. Dit boek laat mij zien dat goed kunnen luisteren misschien nog wel een van de belangrijkste eigenschappen is.

Dit is een boek met zo veel prachtige lessen dat het de status van een grote klassieker verdient. Ook de schrijfstijl is prettig, hoewel het enigszins ‘ouderwets’ is. Toch is de inhoud actueler dan ooit. Het boek is een aanrader voor zowel jong als oud die zin heeft in een mooi verhaal én een maatschappijkritische boodschap niet schuwt.

Meer lezen over jeugdliteratuur? Ik schreef ook deze blogs over jeugdboeken:

Meer inspiratie voor boeken? Je kunt me volgen op mijn sociale media: